Sú staðreynd að gjaldeyrishöftin hafa takmörkuð áþreifanleg áhrif á daglegt líf landsmanna dregur talsvert úr almennri vitund á þeim viðamiklu neikvæðu áhrifum sem þau hafa á gangverk hagkerfisins. Meðal veigamestu áskorana í þessu samhengi eru áhrif haftanna á starfsumhverfi og verkefni lífeyrissjóðanna.
Eins og þekkt er koma höftin í veg fyrir að innlendir aðilar stundi nýfjárfestingar erlendis. Í tilviki lífeyrissjóða er þetta sérlega bagalegt. Það helgast af umtalsverðri fjárfestingarþörf þeirra ár hvert sem brýnt er að finna farveg í ólíkum eignaflokkum til að tryggja undirliggjandi áhættudreifingu og stuðla þannig að sem bestri og öruggastri ávöxtun lífeyris landsmanna. Slík dreifing næst ekki nema að takmörkuðu leyti innan ramma haftanna.
Sú staða sem uppi er vekur því margvíslegar spurningar er varða starfsemi og afkomu lífeyrissjóðanna, s.s. um áhrif afléttingar haftanna á hlutabréfamarkaðinn og þar með sjóðina, hvernig sjóðirnir meðhöndla síaukin áhrif sín sem eigendur fyrirtækja á Íslandi og hvað fyrirtækin sjálf geta gert til að draga úr áhættu sjóðanna sem hluthafa.
Þessir veigamiklu þættir mega ekki falla milli skips og bryggju í þeim doða sem einkennir haftaumræðuna. Leita þarf allra leiða til að draga úr neikvæðum áhrifum haftanna á fjárfestingar sjóðanna og hlutabréfamarkaðinn í heild. Samhliða þurfa sjóðirnir að móta sér skýrar eigendastefnur sem byggja á góðum stjórnarháttum, einkum varðandi skipanir í stjórnir og samskipti við aðra hluthafa. Atvinnulífið í heild þarf jafnframt að auka gagnsæi um starfsemi sína til að auðvelda sjóðunum og öðrum hluthöfum að meta áhættu af sínum fjárfestingum. Þannig má draga úr þeim skaða sem heftir fjármagnsflutningar skapa þar til afnám hafta kemst til framkvæmda og um leið bæta til lengri tíma umgjörð atvinnulífsins.
Í skoðuninni kemur m.a. fram að:
Mikilvægi lífeyrissjóðakerfisins fyrir íslenskt samfélag er engum vafa undirorpið en stærð sjóðanna er þó slík að áhrif og afkoma þeirra varðar allt samfélagið með einum eða öðrum hætti.
Skoðunina í heild sinni má nálgast hér
Tengt efni: