Samhliða Viðskiptaþingi sem fer fram í dag gefur Viðskiptaráð út skýrsluna Hugsum stærra: Ísland í alþjóðasamkeppni. Skýrslan fjallar um alþjóðageirann og hvernig hann getur byggt undir meiri hagvöxt, fjölbreyttari útflutning, aukinn kaupmátt og verðmæt störf. Árlegur vöxtur útflutningsverðmæta í alþjóðageiranum hefur verið tæplega 3% síðasta áratug, sem er allt of lítið. Til samanburðar hefði geirinn þurft að vaxa meira en þrefalt hraðar til að fylgja markmiðum skýrslu McKinsey, Charting a Growth Path for Iceland, eða um 10% á ári. Tillögur alþjóðahóps Viðskiptaráðs miða að því að breyta þessari þróun.
Heimildir: Hagstofa Íslands, útreikningar Viðskiptaráðs. 1 Staðvirt með verðvísitölum vöru- og þjónustuútflutnings, vegna þess er samdráttur í áli t.d. að hluta drifinn áfram af verðlækkunum áls umfram annan vöruútflutning. 2 Vöxtur skýrist þó nær alfarið af vexti í rannsóknar- og þróunarþjónustu. 3 Fjarskipta-, tölvu- og upplýsingaþjónusta.
Tillögur alþjóðahóps Viðskiptaráðs
1. Rekstrarumhverfi
Setja fram skýra langtímastefnu um alþjóðageirann
Endurskoða umgjörð kjarasamninga og vinnumarkaðslíkanið
Gengisstöðugleiki í forgang við hagstjórn
Skilyrði og kostnaður við við stofnun fyrirtækja verði á pari við fremstu ríki
Nýtt félagaform fyrir frumkvöðla
Hætta innleiðingu EES-regluverks með séríslenskum hindrunum
Fjölga skýrum og bindandi álitum í skattamálum
Hækkun endurgreiðslna vegna rannsókna og þróunar gerð varanleg
Skoða áfram leiðir til að útvíkka og bæta stuðning við rannsóknir og þróun
2. Mannauður
Umbreyta grunnskólakerfinu - auka sveigjanleika
Styrkja alþjóðlegt nám á öllum stigum skólakerfisins
Bæta aðkomu atvinnulífsins að ákvörðunum um atvinnuleyfi og skattaívilnanir
Umsóknir um skattaívilnanir byggist á stöðugildum en ekki einstaklingum
Flýta samþykktarferli Útlendingastofnunar fyrir erlenda sérfræðinga með aðskilnaði vinnumarkaðsmála frá öðrum verkefnum
Votta fyrirtæki sem ráða marga erlenda sérfræðinga til að gera ráðningar þeirra auðveldari
3. Fjárfestingar
Stjórnvöld sýni vilja í verki um að auka erlenda fjárfestingu
Kortleggja og draga úr hömlum á beina erlenda fjárfestingu
Fjölga tvísköttunarsamningum
Auka þátttöku almennings á íslenskum verðbréfamörkuðum
Auka þátttöku erlendra aðila á íslenskum verðbréfamörkuðum
Gera heimild lífeyrissjóða um að eiga allt að 35% í vísisjóðum varanlega
Endurskoða reglur um eiginfjárkröfur innlánsstofnana
Í skýrslunni kemur meðal annars fram:
Þrátt fyrir metnaðarfull markmið um 10% árlegan vöxt hefur alþjóðageirinn einungis vaxið um tæp 3%
Þótt vel gangi að innleiða tillögur Samráðsvettvangs um aukna hagsæld frá 2013 vantar enn upp á ýmsa þætti
Skort á stefnufestu og fyrirsjáanleika má finna víða í rekstrarumhverfi alþjóðageirans
Fjöldi vísbendinga eru um að regluverk hér á landi sé meira íþyngjandi en í þeim löndum sem við berum okkur saman við
Skattar eru með því hæsta sem gerist og skattkerfið óskilvirkt
Menntunarstig þjóðarinnar er hátt og vaxandi en misvægi vex einnig milli framboðs og eftirspurnar eftir færni
Ísland er að ýmsu leyti ekki nógu aðgengilegt erlendum sérfræðingum
Fjármögnunarumhverfið í heild sinni veikir samkeppnishæfni
Erlend fjárfesting er lítil hér á landi enda eru hömlur þær næstmestu í þróuðum ríkjum