Sex milljarða króna skuldir ríkisstofnana afskrifaðar

Á dögunum voru samþykkt lokafjárlög fyrir árið 2015. Í einni grein laganna, sem hefur farið nokkuð hljótt í umræðunni, var tekið á uppsafnaðri skuldasöfnun fjölda ríkisstofnana með því að afskrifa alls 5,9 ma. kr skuld hjá samtals 57 ríkisstofnunum.

Um tvenns konar afskriftaraðgerðir er að ræða:

  • Þær stofnanir sem skulduðu annað hvort yfir 10% af heildarveltu eða yfir 50 milljónir króna fengu 85% af sínum halla afskrifaðan. Undantekning á þessu er Landspítalinn en afskriftir skulda Landspítalans námu 90% af halla, eða alls 2,6. ma. kr. Samtals afskriftir þessara stofnana námu 5,6 milljörðum.
  • Þær stofnanir sem skulduðu milli 10 og 50 milljónir króna fengu 50% af rekstrarhalla afskrifað. Alls námu afskriftir þessara stofnana 315 m. kr.

Ástæða afskriftanna var sú að talið var að vandi þessara stofnana væri orðinn það mikill að ekki var raunhæft að viðkomandi stofnun gæti unnið á hallanum. Ástæðan var jafnframt sú að skapa ráðuneytum traustari grundvöll undir áætlanagerð og betri aðstæður til að uppfylla kröfu um hallalausan rekstur málaflokka við framkvæmd fjárlaga í samræmi við ný lög um opinber fjármál.

Viðskiptaráð gagnrýnir afskriftirnar ekki sem slíkar. Ljóst er að aðgerða var þörf úr því sem komið var. Hins vegar áréttar ráðið mikilvægi þess að ný lög um opinber fjármál nái markmiðum sínum svo að stofnanir séu ekki verðlaunaðar fyrir að fara fram úr skilgreindu fjármagni sínu og afskriftir sem þessar endurtaki sig ekki.

Mikilvægt að lög um opinber fjármál nái markmiðum sínum

Nýjum lögum um opinber fjármál er m.a. ætlað að leiða til aukins aga við framkvæmd fjárlaga með því að ábyrgð og skyldur á framkvæmd fjárlaga eru skýrðar. Lögð er áhersla á stefnumótun ríkisaðila og aukin áhersla lögð á eftirlit hvers ráðherra með útgjaldaþróun málaflokka og ábyrgð forstöðumanna á rekstri ríkisaðila.

Undanfarin ár hafa markmið stjórnvalda í ríkisfjármálum ekki rímað við endanlega niðurstöðu. Ríkisreikningur hefur að meðaltali farið 5,9% fram úr fjárlögum hvers árs eftir hrun og sé horft til fjárlagafrumvarpa hefur framúrkeyrslan numið 8,4% að meðaltali.

Heimild: Hagstofa Íslands, efnahagssvið SA og útreikningar Viðskiptaráðs

Í fjármálastefnu ríkis og sveitarfélaga til næstu 5 ára er gert ráð fyrir 1,6% afgangi á rekstri hins opinbera á næsta ári sem fer svo stiglækkandi. Í þeirri stefnu er eðlilega ekki gert ráð fyrir framúrkeyrslu á útgjaldahlið rekstursins. Ráðið áréttar því í ljósi sögunnar mikilvægi þess að ný lög um opinber fjármál nái markmiðum sínum þannig að fyrirfram skilgreind útgjöld ríkisstofnana standist. Annars er hætta á að afskriftir líkt og þær sem áttu sér stað í lokafjárlögum verði ekki undantekningartilvik heldur meginregla næstu árin.

Tengt efni

Fasteignamat og skattar - Hvað þurfa sveitarfélögin að gera?

Fasteignamat ársins 2023 hækkar um tæp 20% frá fyrra ári. Hvað þarf hvert ...
6. júl 2022

Hæpnar forsendur og ósjálfbær útgjaldavöxtur

Umsögn Viðskiptaráðs um frumvarp til fjárlaga fyrir árið 2023
12. okt 2022

Sigur leiðindanna

Ókeypis peningar hafa í raun aldrei verið til
26. okt 2022